Ondernemen in het buitenland: “Roemenië is stoer, Nederland is mooi!”

Paula Bos en haar man Paulus Dijkstra startten in 2012 hun bedrijf Frylapte in Roemenië. Samen bouwden ze vanaf de grond twee melkveebedrijven, twee akkerbouwbedrijven en een loonbedrijf op. Altijd met een prachtige glimlach op de foto, maar externe factoren zoals de oorlog in buurland Oekraïne, corona en reisbeperkingen hebben het niet makkelijk gemaakt. Toch zal dit ondernemende stel niet snel bij de pakken neer gaan zitten. Hun droom is naast een stabiele onderneming, ook het inspireren van andere ondernemers met hun bijzondere verhaal. De boodschap? “Zorg boven alles voor plezier in wat je doet. Resultaat is belangrijk, maar niet ten koste van alles.” Paula en Paulus zijn de aangewezen ondernemers om deze boodschap over te brengen. Met hun vier kinderen (10, 8 en een tweeling van 6) wonen ze in Nederland, maar reizen ze geregeld af naar Roemenië.

De communistische invloeden werken nog altijd door in Roemenië. Paula: “Om er te wonen, vond ik niet makkelijk. De mensen hier werken hard om primaire behoeftes te vervullen. Ze blijven hierdoor dichtbij de basis en daar zie ik wel iets moois en puurs in. De keerzijde is echter dat ze minder aan ontwikkeling op andere gebieden toekomen. Mijn kinderen zeggen heel treff end: Roemenië is stoer, Nederland is mooi.”

“Ons personeel ziet ons als meer dan alleen werkgever. In een voormalig communistisch land is het belangrijk dat je als werkgever meer doet dan salaris uitbetalen. We willen een stabiele basis bieden door soms op de voorgrond, maar steeds meer op de achtergrond ons personeel te coachen naar zelfstandigheid. Daarnaast willen we een bedrijf met een stabiel rendement opbouwen voor onze kinderen en zorgzaam omgaan met de omgeving.”

Samen kunnen ze de wereld aan met wat hulp uit Nederland

Paula en Paulus lijken alleskunners en moeten dit tot op zekere hoogte ook zijn. Vanuit Roemenië wordt het stel niet geadviseerd op het gebied van het bedrijf. Dat is waar collega Nico Draaisma een grote rol voor de familie vervult. Paula vertelt lachend: “Naast Paulus is Nico de man waar ik het meeste aan heb. Een teamlid, steun en toeverlaat. Ik ben echt blij dat we elkaar kennen. Hij mag best eens in het zonnetje gezet worden!”

Frylapte heeft een eigen boekhoudster in dienst. Deze cijfers vertaalt Nico naar een rapport en advies. Hij heeft ervaring in het ondernemen in het buitenland, wat maakt dat Paula hem omschrijft als “dé adviseur die wij nodig hebben”.

Ervaringen delen met ondernemers

Door hun positieve manier van ondernemen en de vruchten die dit afwerpt, zijn Paula en Paulus erg gemotiveerd dit over te brengen op collega-ondernemers. Regelmatig organiseren zij netwerkreizen naar hun boerderij in Roemenië. “In Nederland zijn we erg effi ciënt en georganiseerd. Er zijn mensen die hierin vastlopen. Een bezoek aan Roemenië en een tijdje rondrijden op de trekker bij ons bedrijf kan helpen de boel weer te relativeren. Door mensen vol trots ons bedrijf te laten zien, hopen we een inspirerend voorbeeld te zijn!”

Tips voor ondernemers

Frylapte bestaat 10 jaar. “Ons doel hebben we bereikt: koeien melken in Roemenië! We hebben geleerd soms een stapje terug te doen en van een afstandje te kijken. Dit maakt ons sterk én geeft ons de gelegenheid na te denken over hoe we ons bedrijf verder willen inrichten zodat we er nog plezier uit kunnen halen. Dat wil ik andere ondernemers meegeven: geniet van wat je doet! Je zult zien dat het resultaat dan beter wordt.

 “Ik krijg energie van de
samenwerking met Paulus en
Paula. Naast sparringspartner
en adviseur voel ik me nauw
betrokken bij de onderneming.
Dat is de basis van een goede
samenwerking!”

Nico Draaisma – accountant